Nhân sâm

Nhân sâm thường được sử dụng trong thực phẩm bổ sung, trong đó 2 loại phổ biến nhất hiện này là nhân sâm Mỹ (Panax quinquefolius) và nhân sâm châu Á (Panax ginseng). 

Nhân sâm có thể dùng ở dạng tươi, khô, viên nang, trà hoặc trong mỹ phẩm. Hoạt chất của nhân sâm Mỹ là panaxoside (saponin glycosides), còn của nhân sâm châu Á là ginsenoside (triterpenoid glycosides).

Nhân sâm được cho là tăng cường sức khỏe thể chất (bao gồm cả sinh lý), tinh thần và có tác dụng tăng sức đề kháng (tức là tăng năng lượng và sức đề kháng chống lại tác động có hại của căng thẳng và lão hóa). 

Các tác dụng khác gồm:

• Giảm nồng độ glucose trong huyết tương; 
• Tăng nồng độ lipoprotein mật độ cao (HDL), hemoglobin và protein; 
• Kích thích hệ thống miễn dịch 
• Chống ung thư, trợ tim, nội tiết, hệ thần kinh trung ương và estrogen, 
• Có thể có tác dụng có lợi đối với chức năng miễn dịch

CÔNG DỤNG VÀ BẰNG CHỨNG

Các nghiên cứu về nhân sâm đã cho thấy những công dụng và hạn chế khác nhau, bao gồm:

1. Tăng cường hệ miễn dịch thông qua điều chỉnh các cytokine gây viêm.

2. Tác dụng chống ung thư.

3. Giảm đường huyết.

4. Cải thiện chức năng nhận thức.

5. Giảm mệt mỏi.

Một đánh giá hệ thống của 5 nghiên cứu với 747 người tham gia không tìm thấy bằng chứng cho thấy nhân sâm có khả năng giảm tần suất hoặc mức độ nghiêm trọng của cảm lạnh, nhưng nhân sâm có thể giúp rút ngắn thời gian kéo dài của cảm lạnh.

Một đánh giá Cochrane năm 2010:

• Trên 9 thử nghiệm ngẫu nhiên, mù đôi và có đối chứng với giả dược 
• Để đánh giá hiệu quả và tác dụng phụ của việc bổ sung nhân sâm để cải thiện chức năng nhận thức ở những người khỏe mạnh (8 thử nghiệm) và người bị suy giảm trí nhớ do tuổi tác (1 thử nghiệm). 
• Kết quả cho thấy không có tác dụng phụ nghiêm trọng nào khi sử dụng nhân sâm, nhưng cũng không có bằng chứng thuyết phục nào về việc cải thiện chức năng nhận thức ở người khỏe mạnh hoặc người bị sa sút trí tuệ. 

Một nghiên cứu dài hạn tại Hàn Quốc cho thấy việc sử dụng nhân sâm trong hơn 5 năm có thể có lợi cho nhận thức ở người lớn tuổi sống trong cộng đồng.

Một đánh giá có hệ thống của Cochrane năm 2021 

• Đánh giá về nhân sâm trong việc cải thiện chức năng cương dương 
• 9 nghiên cứu (587 người tham gia) so sánh tác dụng của nhân sâm với giả dược. 
• Kết quả: nhân sâm chỉ có tác dụng nhỏ đối với chức năng cương dương khi so với giả dược.

Cần có các thử nghiệm lớn hơn để đánh giá hiệu quả của nhân sâm. Ngoài ra, việc đánh giá thêm các thành phần trong các loại thực phẩm bổ sung cũng cần thiết để xác định rõ các thành phần tạo ra các tác dụng có lợi đã quan sát. Các hiệu quả của nhân sâm cũng có thể khác nhau tùy thuộc vào loại nhân sâm (nhân sâm Mỹ hoặc Panax ginseng) và đôi khi các nghiên cứu kết hợp nhiều loại nhân sâm. Không có bằng chứng nào hỗ trợ cho các kết luận khác về công dụng của Nhân sâm đối với sức khỏe

TÁC DỤNG PHỤ CỦA NHÂN SÂM

• Lo lắng và kích động: Nhân sâm có thể gây lo lắng và kích động trong những ngày đầu sử dụng, nhưng các triệu chứng này có thể giảm dần sau vài ngày sau đó.
• Giảm tập trung và hạ đường huyết: Có thể làm giảm khả năng tập trung và gây hạ đường huyết (hypoglycemia).
• Tác dụng giống estrogen: Do có tác dụng giống estrogen, phụ nữ mang thai, cho con bú và trẻ em nên tránh dùng nhân sâm.
• Tác dụng phụ nghiêm trọng khác: Đôi khi nhân sâm gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng như hen suyễn, tăng huyết áp, tim đập nhanh và chảy máu tử cung ở phụ nữ sau mãn kinh. Ngoài ra, nhiều người cho rằng nhân sâm có vị khó chịu.

TƯƠNG TÁC THUỐC

• Tương tác với các loại thuốc khác: Nhân sâm có thể tương tác với các thuốc hạ đường huyết, aspirin, các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), corticosteroids, digoxin, estrogen, các chất ức chế monoamine oxidase (MAOIs), và warfarin.
• Tăng nồng độ thuốc trong máu: Nhân sâm có thể làm tăng nồng độ một số loại thuốc trong máu. Ví dụ, nhân sâm có thể làm tăng mức imatinib và raltegravir, gây độc cho gan.
• Tương tác với thuốc chống loạn nhịp tim: Khi kết hợp với các thuốc chống loạn nhịp tim như amiodarone hoặc thioridazine, có thể gây loạn nhịp tim.

Tài liệu tham khảo

Ginseng. In: MSD Manual Professional Edition. Special Subjects. [MSD Manual]. [5:0†source].